Neden Kendimizi Sabote Ederiz? – İçimizdeki Sessiz Engelleyiciyle Tanışın

Hayatınızda her şey yolunda giderken bir anda geri çekildiğiniz, bir fırsat kapınızdayken duraksadığınız, ya da bir hedefe yaklaşınca aniden dağıldığınız oldu mu? Bu durumlar çoğu zaman dış etkenlerden değil, kendi içimizdeki sabotajcıdan kaynaklanır.

Psikolojide bu olgu öz sabotaj (self-sabotage) olarak adlandırılır. Kişinin, bilinçli ya da bilinçdışı şekilde kendi ilerleyişini engellemesi, başarıyı baltalaması ve potansiyelini gerçekleştirememesi anlamına gelir.

Peki neden bunu yaparız? Neden başarının, mutluluğun ya da huzurun eşiğindeyken geri adım atarız?

Öz Sabotajın Psikolojik Kökenleri

1. Düşük Özdeğer ve Yetersizlik İnancı
   Kişi, içten içe “Ben bunu hak etmiyorum” ya da “Yeterince iyi değilim” gibi inançlar taşıyorsa, başarıya ulaştığında huzursuz hisseder. Zihinsel olarak hak etmediğine inandığı şeyleri reddetmek için davranışsal engeller oluşturur.
2. Alışılmış Acının Konforu
   Tuhaf gibi görünse de, bazı insanlar için acı ve başarısızlık tanıdıktır. Zihnimiz, tanıdık olanı güvenli zanneder. Bu yüzden iyileşmeye ya da mutluluğa yaklaştıkça bilinçdışı bir direnç gelişebilir.
3. Başarı Korkusu (Success Anxiety)
   Bazı bireyler başarının getireceği sorumluluklardan, beklentilerden veya dikkat odağı olmaktan korkar. Bu durumda kişi, bilinçsizce başarısız olmayı tercih eder.
4. Mükemmeliyetçilik ve Başlama Korkusu
   “Ya yapamazsam?” endişesiyle kişi harekete geçmek yerine oyalanmayı tercih eder. Çünkü başlamamak, başarısızlıktan daha güvenli gelir.
5. Travmatik Geçmiş Deneyimler
   Geçmişteki başarısızlıklar ya da eleştiriler, kişinin içsel sesini şekillendirir. Bu eleştirel iç ses, bireyin her yeni adımda kendi kendini sabote etmesine neden olabilir.

Öz Sabotaj Nasıl Görünür?

• Sürekli erteleme
• Son anda vazgeçme
• Aşırı kendini eleştirme
• Yapıcı eleştirilerden kaçma
• Toksik ilişkilerden kopamama
• Olumlu gelişmeleri küçümseme
• Aşırı kontrol ihtiyacı ya da kontrolsüzlük

Nasıl Kırılır? – İçsel Değişim İçin Yol Haritası

1. Fark Etmeye Başla
   İlk adım, bu sabotaj davranışlarını fark etmek. Nerede kendini geri çekiyorsun? Hangi düşünce bu davranışı tetikliyor?
2. İç Diyaloğunu Değiştir
   “Ben başaramam” yerine “Denemek değerli” demeyi öğren. İçsel sesin destekleyici hale gelmesi büyük dönüşüm yaratır.
3. Küçük Hedeflerle Başla
   Başarıya olan toleransını artırmak için küçük ama sürdürülebilir hedefler belirle. Bu hedefler içsel güveni besler.
4. Kendine Şefkat Göster
   Kendini eleştirmek yerine, duygularını anlamaya çalış. Öz şefkat, öz sabotajın en güçlü panzehridir.
5. Destek Almaktan Çekinme
   Çoğu zaman sabotaj döngüsünü kırmak için bir uzman desteği şarttır. Psikoterapi ile içsel inanç sistemleri keşfedilebilir ve yeniden yapılandırılabilir.

Kendimizi sabote etmek, aslında daha derin duygusal yaraların sessiz bir yansımasıdır. Bu farkındalıkla birlikte kendinize yeni bir yol açmak mümkündür. Kendinizin en büyük engeli olmaktan çıkmak ve potansiyelinizi gerçekleştirmek istiyorsanız, bireysel terapi bu dönüşüm yolculuğunda en etkili araçlardan biridir.

İç sesinizi dost haline getirmek için ilk adımı atın. Çünkü en büyük başarı, kendinle barışmaktır.

Seanslar hakkında bilgi almak için [İletişim sayfasını] ziyaret edebilirsiniz.

Uzm. Klinik Psikolog Ömer Halıcı