Sınav Stresi
Kaygı, herhangi bir stresli durumda yaşanan doğal bir duygudur ve yaşamın doğal bir parçasıdır. Her duygu bize bir takım mesajlar vermektedir. Hiçbir duygudan kaçınmamamız gerektiği gibi kaygıdan da kaçınmamalıyız ve bu duyguya kulak verip bize söylemek istediği mesajları anlamaya, analiz etmeye çalışmalıyız.
Sınav stresini öncesinde öğrendiğimiz bilgileri sınav esnasında etkili bir biçimde kullanmamıza engel olan ve başarının düşmesine yol açan yoğun kaygı olarak tanımlayabiliriz. Bu kaygı yaşanırken beraberinde heyecan, panik, stres gibi olumsuz duygularda ortaya çıkarabilmektedir. Bu işlevsiz düşünce ve duygu döngüsü bireyin sınav esnasında bildiklerini hatırlayamamasına, donup kalmasına, dikkatsiz hatalar yapmasına, normalde doğru cevaplayabileceği soruları yapamamasına ya da yanlış yapmasına sebep olabilmektedir.
Aslında orta düzeyde kaygı hissetmek, en iyi performansı ortaya çıkarmakta faydalı olduğu bulunmuştur. Yaşanan kaygı sırasında salgılanan Adrenalin miktarının uyarıcı etkisi dikkati odaklamada ve zihnin diğer fonksiyonlarını kullanmakta pozitif bir rolü vardır. Ancak aşırı kaygı durumunda salgılanan yoğun Adrenalin, bilgi transferini engeller, bir takım negatif fiziksel ve duygusal belirtilerin ortaya çıkmasına sebep olur. Sınav kaygısının etkileri, sınavda bilgilerini unutma ve bir boşluk hissi yaşamaktan fiziksel olarak hastalanmaya kadar geniş bir yelpazeye yayılabilir.
Sınav kaygısı, sadece sınav sırasında ya da hemen öncesinde yaşanan bir şey değildir. Günler öncesinden, hatta belki haftalar öncesinden kişinin kaygısı artmaya ve günlük yaşantısında bazı sıkıntılara yol açmaya başlayabilir. Örneğin; kaygıdan dolayı uyku sorunu, iştah problemleri yaşanabilir. Daha kolay öfkelenme ve genel olarak gergin hissetme gibi değişiklikler olabilir. Kişinin gündelik yaşantısındaki sıradan aksiliklere ve strese karşı tahammülü azalabilir. Zaman zaman, özellikle dersler ve sınavla ilgili heyecan ve paniğe kapılma, karamsarlık, umutsuzluk, kendine güven eksikliği gibi duygular ortaya çıkabilir.
Sınav Kaygısının bilişsel Belirtileri
- Sorulara konsantre olmakta güçlük. Sorular ile alakasız konular üzerinde zihnin dolaşması.
- Hatırlamakta zorlanmak
- Okuduğunu becerisinde azalma
- Sınava girmekten kaçınmak
- Ailesinin ve öğretmenlerinin beklentilerini karşılayamayacağını düşünmek
- Arkadaşlarının arasında rezil olacağını düşünmek
Olası fizyolojik ve duygusal belirtiler aşağıdaki gibidir. Bu belirtiler her birey için farklı türlerde ve şiddetlerde olabilir.
Hissedilen fizyolojik belirtiler
- Çarpıntılar, düzensiz kalp atışları
- Düzensiz solunum, hava açlığı
- Ellerde titreme, vücutta ateş basması hissi
- Baş ağrısı ve dönmesi, bayılma, beyni boşalmış hissi
- Kas yorgunlukları, uyuşma, titremeler
- Mide bulantısı, kusma isteği
- Sık idrara çıkma, hızlı bağırsak hareketi
Duygusal belirtiler
- Endişe
- Huzursuzluk
- Öfke-Kızgınlık
- Korku, Ümitsizlik
- Mahcubiyet
- Hayal kırıklığı
- Mutsuzluk
- Gerginlik ve huzursuzluk hissi
- Tedirginlik
Kaygıya neden olan faktörlerin belirlenmesi için kendinize biraz zaman ayırın. Sınav kaygınız ve stresiniz aşağıdaki konularla bağlantılı olabilir;
Nedenleri
- Endişeli bir kişilik yapısına sahip olmak
- Bir önceki sınavda kötü bir deneyim yaşamak
- Kendinizi iyi hissetmemek
- Tükenmişlik duygusu yaşamamak
- Eğlenceli vakit geçirmekten uzak durmak
- İlaç kullanmak.
- Konsantrasyon problemleri. Odaklanma tekniklerine hakim olmamak ve odaklanma becerimizi geliştirmemiş olmak./li>
- Verimsiz ders çalışma alışkanlıkları
- Öğrenme tekniklerindeki eksiklikler
- Sınava yeterince hazırlanamamak
- Mükemmeliyetçi kişilik yapısı
- Yüksek düzeyde beklentiler
- Çalışma yönteminde ki hatalar
- Görevleri ve sorumlulukları ertelemek
- Başarısızlık korkusu
- Yorgunluk
- Hatalı beslenmek
- Kötümser kişilik yapısı
- Özgüven eksikliği
- Ebeveynlerin, komşuların ve akrabaların, öğretmenler ve arkadaşların öğrencinden beklentisinin fazla olması
Öncelikle alacağınız sonuç sizin değil sınavın bir değerlendirmesidir. Hayatınız ve ilişkileriniz sadece bu sınav sonucudan ibaret değildir.
İnsan psikolojisi kompleks bir yapıdır. Maalesef nefes egzersizleri, beslenme, meditasyon gibi sıklıkla dile getirilen teknikleri uygulamak tek başına yeterli olmayabilmektedir. Ayrıca olumlu düşün, kötü şeyler düşünme, yapacağına inan gibi şeyler söylemek bu stresin, kaygının çözümü değildir. Bireyin psikolojik mekanizması ayrıntılı olarak değerlendirilmeden uygulanan bu yöntemler zaman kaybına sebep olabildiği gibi ümitsizlik, çaresizlik duygularına da sebep olabilmektedir. Bu kaygı ile başa çıkabilmek için bireyin bilişsel mekanizmaları değerlendirilip bu alanlarda işlevsiz olan yapıların işlevsel hale getirilmesi gerekmektedir. İşlevsel yöntemler kullanıldığı takdirde aşılması hiç zor olmayan bir sorun alanıdır. Bu yeni yapı oluşturulduğunda sınav stresini kalıcı bir şekilde ortadan kaldırmak mümkündür. Sınavlarda yaşadığınız kaygının, stresin performansınızı düşürdüğüne inanıyor iseniz daha fazla bilgi edinmek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.