“İyi Adam Sendromu” – Sürekli Veren Erkeklerin Görünmeyen Yükü

Toplumda “iyi insan” olmak övgüye değer bir özellik olarak görülür. Ancak bazı durumlarda bu “iyi” olma hali, kişinin kendi sınırlarını kaybetmesine, duygusal tükenmişliğe ve değersizlik hissine yol açabilir. Erkeklerde sıkça gözlenen bu durum, psikoloji literatüründe genellikle “İyi Adam Sendromu” (Nice Guy Syndrome) olarak adlandırılır. Buradaki sendrom kelimesi sizi yanıltmasın, bu tanımlanmış bir psikolojik sorun değildir, bu durumu anlatmak için kullanılagelmiş bir terimdir ayrıca erkekler üzerinden anlatılan bu durum sadece erkeklerde görünmez, kadınlarda da görünebilmektedir.

Peki nedir bu sendrom? Neden zararsız gibi görünen bu özellik aslında kişiye zarar verir?

İyi Adam Sendromu Nedir?

İyi Adam Sendromu, bir erkeğin “beğenilmek, onaylanmak ve sevilmek” uğruna sürekli kendinden ödün vermesi, ihtiyaçlarını bastırması ve başkalarının mutluluğunu kendi değerinden önde tutmasıdır. Bu kişiler genellikle:

• Herkesin memnun olmasını ister,
• Çatışmadan kaçar,
• “Hayır” demekte zorlanır,
• Duygularını açıkça ifade edemez,
• Karşılık beklemeden verir… ama içten içe karşılık da bekler.

Bu sendroma sahip bireyler kendilerini iyi kalpli, düşünceli, fedakâr olarak tanımlar. Ancak bu fedakârlığın altında çoğu zaman onaylanma ihtiyacı, değersizlik duygusu ve reddedilme korkusu yatabilir.

Neden Ortaya Çıkar?

İyi Adam Sendromu’nun kökenleri genellikle çocuklukta başlar, bu sendroma sebep olabilecek bazı durumlar şunlardır;

• Duygusal olarak ihmal edilen çocuklar, sevilmek için “iyi” olmaya çalışır.
• “Kızdırma babanı”, “uslu çocuk ol” gibi mesajlarla büyüyen erkek çocuklar, kendi ihtiyaçlarını bastırmayı öğrenir.
• “Erkek adam duygularını belli etmez” gibi toplumsal roller de bu bastırmayı pekiştirir.

Sonuçta, yetişkin bir erkek görünürde güçlü, anlayışlı ve fedakâr olurken; iç dünyasında bastırılmış öfke, kırgınlık ve yalnızlık biriktirir.

Görünmeyen Zararları Nelerdir?

İyi Adam Sendromu olan bireyler dışarıdan sakin ve uyumlu görünür. Ancak bu durum zamanla:

• Duygusal tükenmişlik,
• İlişkilerde pasif-agresif davranışlar,
• Kendini değersiz hissetme,
• İçsel öfke birikimi,
• Bağımlı ya da karşılıksız ilişki kalıpları gibi sorunlara yol açabilir.

Özellikle romantik ilişkilerde kişi sürekli verici rolünde olur ama karşılık göremediğinde kırılır, uzaklaşır ya da içten içe suçluluk hisseder.

Çözüm: Gerçek Benlik ile Tanışmak

İyi Adam Sendromu’nun çözümü “kötü biri olmak” değil, kendine de alan tanıyan bir insan olabilmektir. Bu süreçte kişinin öğrenmesi gereken şeylerden bazıları şunlardır:

• Hayır demek, bencillik değildir.
• Duygularını ifade etmek, zayıflık değil özgünlüktür.
• Kendini sevmek, başkalarını sevmeye engel değildir.
• Sınır çizmek, sağlıklı ilişkilerin temelidir.

Bu dönüşüm kolay değildir. Çünkü kişi yıllarca “iyi olmak”la özdeşleşmiştir. Bu nedenle bir uzman eşliğinde bu kalıpların fark edilmesi, duyguların tanınması ve yeniden yapılandırılması oldukça değerlidir.

Kendinizi Geri Planda Bırakmayın

Eğer siz de sürekli başkalarını mutlu etmeye çalışırken kendinizi ihmal ettiğinizi fark ediyorsanız, bu yazı size bir farkındalık sunmuş olabilir. Unutmayın, sağlıklı bir ilişki önce kişinin kendisiyle kurduğu bağla başlar.

Kendinizle daha dürüst, daha sınırları net ve daha özgür bir ilişki kurmak istiyorsanız bireysel terapi bu süreçte güçlü bir destek sunar.Uzm. Klinik Psikolog Ömer Halıcı